Het testament: alles wat u moet weten
Bent u op zoek naar een manier om uw nalatenschap te plannen volgens uw eigen wensen? Dan kan een testament soelaas bieden. Een testament biedt u immers de mogelijkheid om uw vermogen te verdelen zoals u dat wilt, binnen de grenzen van de reservataire rechten van uw erfgenamen. In dit artikel bespreken we alles wat u dient te weten over uw testament.
Wat is een testament?
Een testament is een document waarin een persoon (nl. de erflater) zijn of haar laatste wil vastlegt. Via dit document wordt bepaald wat er met de nalatenschap dient te gebeuren na overlijden. Zonder testament bepaalt immers de wet wie uw erfgenamen zijn en hoe uw nalatenschap verdeeld wordt.
Wie kan een testament opstellen?
Een testament opstellen kan in principe door iedereen, zolang er aan enkele specifieke voorwaarden voldaan wordt. Het belangrijkste is dat de testator - de persoon die het testament opstelt - juridisch bekwaam is en zijn of haar wil duidelijk kan uitdrukken.
De voorwaarden zijn als volgt:
- De persoon moet gezond van geest zijn;
- De persoon mag niet onbekwaam verklaard zijn;
- De persoon moet 16 jaar of ouder zijn.
Waarom is een testament belangrijk?
Zonder testament wordt de nalatenschap verdeeld volgens de wettelijke regels – en die sluiten niet altijd aan bij de wensen van de erflater. Een testament maakt het mogelijk om specifieke wensen te bepalen, om duidelijke keuzes te maken en af te wijken van de wettelijke regels. Bovendien kan een goed opgesteld testament helpen om conflicten tussen erfgenamen te voorkomen en de afwikkeling van uw nalatenschap te vergemakkelijken.
Wat zijn de kenmerken van een testament?
Een testament is een krachtig instrument binnen vermogensplanning. Het kent pas uitwerking bij overlijden en is te allen tijde herroepbaar. Dit betekent dat u uw testament steeds kunt aanpassen wanneer uw omstandigheden veranderen. In tegenstelling tot een schenking, die onmiddellijk effect heeft en in principe onherroepelijk is, is bij een testament wel erfbelasting verschuldigd op het vermogen dat de erflater nalaat. Op fiscaal vlak is het testament dus nadeliger dan de schenking aangezien men bij een schenking kan genieten van de lagere schenkbelasting.
Het opstellen van een testament biedt gemoedsrust, wetende dat uw nalatenschap volgens uw wensen wordt beheerd.
De verschillende vormen van het testament
Een testament kan opgesteld worden in verschillende vormen. Elke vorm heeft specifieke kenmerken en voordelen. U hebt de keuze uit:
De meest eenvoudige vorm is het eigenhandig testament. Een eigenhandig testament kan u zelf opstellen, zonder tussenkomst van een notaris. Om geldig te zijn moet het eigenhandig testament wél aan enkele voorwaarden voldoen:
- Het testament moet volledig zelf met de hand geschreven zijn;
- Het testament moet door de testator ondertekend worden;
- Het testament moet duidelijk gedagtekend worden.
Deze drie voorwaarden moeten correct nageleefd worden. Zo niet, dan kan het testament alsnog nietig verklaard worden.
U kunt er ook voor kiezen om uw testament door een notaris te laten opstellen. Dit gebeurt op basis van de uitgedrukte wil van de testator. Een voordeel van het notarieel testament is dat men de inhoud van het testament niet zomaar in twijfel kan trekken. De erfgenamen kunnen niet zomaar betwisten of het daadwerkelijk om uw testament gaat. Bovendien wordt het testament sowieso geregistreerd in het CRT.
Tot slot heeft u ook de mogelijkheid om een internationaal testament op te stellen. Ook bij dit testament is de tussenkomst van de notaris vereist, al zijn er wél een aantal wezenlijke verschillen:
- U kunt het testament zelf opmaken (met de hand of met de computer) of laten opstellen door een adviseur. Nadien moet u het testament aanbieden aan de notaris in aanwezigheid van twee getuigen;
- De notaris en de getuigen zijn niet noodzakelijk op de hoogte van de inhoud van testament. Het internationaal testament biedt dus een grotere discretie dan het notarieel testament;
- Het internationaal testament is bovendien extra interessant voor een nalatenschap met internationale aspecten.
Concrete toepassingen van het testament
Een testament biedt flexibiliteit om uw nalatenschap te plannen volgens uw persoonlijke wensen en voorkeuren. Bovendien kan het voor verschillende redenen zinvol zijn, waaronder:
Het erfrecht van wettelijk en feitelijk samenwonende partners is beperkt. Het opstellen van een testament kan zinvol zijn om elkaar aan te stellen als erfgenaam en elkaar op die manier te beschermen. Maar ook indien u gehuwd bent, kan het nuttig zijn om elkaar iets extra na te laten via uw testament.
Het aandeel in de gezinswoning dat de langstlevende partner toekomt, is vrijgesteld van erfbelasting. Er in uw testament voor kiezen om elkaar een groter deel in de gezinswoning na te laten dan wettelijk voorzien, kan daarom een mooie optimalisatie betekenen op het vlak van erfbelasting.
Uw kleinkinderen erven niet noodzakelijk rechtstreeks bij uw overlijden. Een testament kan dus een nuttig instrument zijn om hen toch iets na te laten. Bovendien creëert u extra erfgenamen, waardoor er een grotere spreiding van de erfbelasting ontstaat.
Interessant: tot een legaat van 12.500 euro hoeven uw kleinkinderen in Vlaanderen zelfs géén erfbelasting te betalen.
Aan het legaat voor de kleinkinderen kan u ook een bewindsclausule koppelen. Dit houdt in dat het beheer van de gelegateerde goederen tot een bepaalde leeftijd toekomt aan een bewindvoerder (bijv. aan de ouder van het kleinkind tot de leeftijd van 25 jaar).
Een testament is ook zinvol wanneer u bepaalde erfgenamen méér wil geven dan wat wettelijk voorzien is. Ook biedt het opstellen van een testament u de mogelijkheid om bepaalde personen, die anders niets zouden erven, te begunstigen. Denk bijvoorbeeld aan stiefkinderen, petekinderen of vrienden.
Het testament als sleutel voor uw vermogensplanning
Een testament is een handig instrument om uw vermogen, binnen de grenzen van de reservataire rechten, te verdelen zoals u dat wilt. Hebt u er vragen over? Zoekt u meer informatie over het opstellen van uw testament? Of wilt u meer weten over hoe een testament uw vermogensplanning kan optimaliseren? Neem dan contact op met onze collega's van Wealth Planning. Zij staan klaar om u te begeleiden met woord en daad.
Opgelet: deze blog werd geschreven op 12 augustus. De wet- en regelgeving kan intussen variëren van de inhoud van deze publicatie.