In de kijker: de verschillende huwelijksvermogensstelsels in België
Wanneer u beslist om met uw partner te huwen, is er meer dan alleen maar de romantiek van uw huwelijksdag. Een cruciaal onderdeel van een duurzame relatie is het huwelijksvermogensstelsel. Dit bepaalt onder andere wie eigenaar is van welke goederen en hoe deze worden verdeeld bij echtscheiding of overlijden. In dit artikel bespreken we het nut van een huwelijksovereenkomst en belichten we de drie mogelijke huwelijksvermogensstelsels in België.
Welk huwelijksvermogensstelsel kiest u best?
Wie het huwelijksbootje instapt, moet zich onvermijdelijk ook de vraag stellen onder welk stelsel hij of zij wil huwen. Het huwelijksvermogensrecht in België kent namelijk drie verschillende huwelijksvermogensstelsels: gemeenschap van goederen, scheiding van goederen en algehele gemeenschap. Hieronder lichten we de drie verschillende huwelijksvermogensstelsels toe, maar eerst: wat als u niét kiest?
Wat gebeurt er als u geen huwelijksstelsel kiest?
Besluit u om geen huwelijksovereenkomst af te sluiten? Dan huwt u automatisch onder het stelsel van gemeenschap van goederen. Dit is het wettelijk stelsel dat automatisch – by default - van toepassing is. Wilt u echter afwijken, omwille van uw persoonlijke en/of financiële situatie, van het wettelijk stelsel en liever huwen onder een ander huwelijksstelsel? Dan dient u een huwelijksovereenkomst op te maken.
Een huwelijksovereenkomst die afwijkt van het wettelijk stelsel dient altijd verleden te worden voor een notaris en dit vóórdat men officieel in het huwelijk treedt.
Gemeenschap van goederen: het wettelijk huwelijksstelsel
Het stelsel van gemeenschap van goederen, de standaardoptie wanneer er geen huwelijksovereenkomst wordt afgesloten, kenmerkt zich door het bestaan van drie vermogens: het gemeenschappelijk vermogen van de echtgenoten en de eigen vermogens van elke echtgenoot.
De voorhuwelijkse goederen en de goederen die de echtgenoten verkrijgen tijdens het huwelijk via schenking of erfenis behoren tot de eigen vermogens. De inkomsten van eigen goederen behoren daarentegen wel tot het gemeenschappelijk vermogen, tenzij hiervan afgeweken wordt in de huwelijksovereenkomst.
Essentieel voor het stelsel van gemeenschap van goederen is dat de beroepsinkomsten automatisch deel uitmaken van het gemeenschappelijk vermogen. Dit stelsel biedt solidariteit tussen de echtgenoten en zorgt voor rechtvaardigheid, bijvoorbeeld als een van de echtgenoten niet beroepsactief is om te zorgen voor het gezin, terwijl de andere echtgenoot wel een carrière uitbouwt.
Ook de beroepsschulden die een van de echtgenoten aangaat, behoren tot het gemeenschappelijk vermogen. Deze schulden kunnen bijgevolg verhaald worden op elkaars beroepsinkomen. Het zal u niet verbazen dat dit meteen ook de reden is waarom men vaak kiest voor een stelsel van scheiding van goederen als een van de echtgenoten een risicovol beroep uitoefent.
Kortom, in het huwelijksvermogensstelsel van gemeenschap van goederen geldt een vermoeden van gemeenschap. Alle goederen van de echtgenoten worden geacht gemeenschappelijk te zijn. Het is aan de echtgenoten om aan te tonen dat bepaalde goederen wél tot het eigen vermogen behoren. Dit kan bijvoorbeeld door het voorleggen van een schenkingsakte.
Deze regel werd in 2018 ingevoerd om te vermijden dat een echtgenoot zijn beroepsinkomsten aan het gemeenschappelijk vermogen kan onttrekken door zijn beroep uit te oefenen via een vennootschap waarvan de aandelen eigen zijn. Op basis van deze regel moet die echtgenoot een vergoeding betalen aan het gemeenschappelijk vermogen, gelijk aan de inkomsten die de gemeenschap redelijkerwijze had kunnen ontvangen als hij zijn beroep niet via een vennootschap had uitgeoefend.
Scheiding van goederen: meer onafhankelijkheid
In het huwelijksstelsel van scheiding van goederen behoudt elke partner zijn eigen vermogen. De echtgenoten zijn financieel onafhankelijk van elkaar.
Dit betekent dat de beroepsinkomsten, de voorhuwelijkse goederen, de schenkingen en de erfenissen tot het eigen vermogen van de respectievelijke partner behoren. Goederen die de echtgenoten samen bezitten, zoals bijvoorbeeld een woning of een beleggingsportefeuille, worden 'onverdeeld' genoemd. Ieders aandeel daarin blijft tot het eigen vermogen behoren. Bovendien kunnen de schulden die een van de echtgenoten zou aangaan enkel verhaald worden op diens eigen vermogen. Dit is de reden waarom dit stelsel vaak wordt gekozen door zelfstandigen of ondernemers, om het vermogen van de andere partner te beschermen tegen hun professionele schulden.
Let op: hoewel de zuivere scheiding van goederen financiële autonomie biedt, heeft het ook een keerzijde, namelijk het gebrek aan solidariteit tussen de echtgenoten. Daarom kan het zinvol zijn om bepaalde clausules te voorzien in de huwelijksovereenkomst om meer solidariteit in te bouwen.
Elk stelsel heeft specifieke kenmerken. Het is belangrijk om goed stil te staan bij de voor- en nadelen, om een huwelijksvermogensstelsel te kiezen dat het best bij uw situatie past.
Algehele gemeenschap: alles tezamen van A tot Z
Het huwelijksvermogensstelsel van algehele gemeenschap gaat nog een stap verder dan het stelsel van gemeenschap van goederen. Het hele vermogen is immers gemeenschappelijk. Dit betekent dus dat niet alleen de beroepsinkomsten, maar ook de voorhuwelijkse goederen, de schenkingen en de erfenissen integraal deel uitmaken van het gemeenschappelijk vermogen. Stel bijvoorbeeld dat één van de echtgenoten tijdens het huwelijk een schenking heeft gekregen van zijn of haar ouders, dan zal de ex-partner bij een echtscheiding recht hebben op de helft daarvan. Om die reden wordt er in de praktijk nog maar zelden voor dit huwelijksstelsel gekozen.
De huwelijksovereenkomst: een belangrijke stap in uw vermogensplanning
Welk huwelijksvermogensstelsel u kiest, is een persoonlijke keuze. Het is echter wél erg belangrijk om voldoende stil te staan bij uw keuze. Bovendien is het opstellen van een huwelijksovereenkomst verplicht, indien u wenst af te wijken van het wettelijk huwelijksstelsel van gemeenschap van goederen. Wilt u meer informatie over deze materie of wenst u advies van een van onze Wealth Planning-experts? Neem dan vrijblijvend contact op, want we begeleiden u graag bij het maken van een weldoordachte keuze.
Opgelet: deze blog werd gepubliceerd op 29 augustus 2025. De huidige wet- en regelgeving kan ondertussen variëren met de inhoud van deze publicatie.