Is een schenking onherroepelijk?

Schenkingen zijn in principe steeds onherroepelijk. “Gegeven is gegeven” – en de schenker kan niet zomaar terugkomen op de gedane schenking. Er zijn echter wel uitzonderingen op deze regel. Er kunnen namelijk ontbindende voorwaarden aan de schenking gekoppeld zijn. Denk onder andere aan:

• Een conventionele terugkeerclausule in geval van vooroverlijden van de begiftigde;
• Een ontbinding van de schenking in geval van het miskennen van de modaliteiten die gekoppeld zijn aan de schenking.

In de kijker: de schenking tussen echtgenoten

Een andere uitzondering op dit principe is de schenking tussen echtgenoten. De schenking tussen echtgenoten is ad nutum herroepbaar. Dit wil zeggen dat de schenkende echtgenoot de schenking te allen tijde - en zonder reden - kan herroepen. Bovendien kan de herroeping zowel tijdens het leven van de begiftigde echtgenoot als na het overlijden ervan gebeuren. Let op: indien de schenking tussen echtgenoten wordt opgenomen in een huwelijkscontract, is de schenking onherroepelijk.

Een interessante piste binnen vermogensplanning

Het herroepelijke karakter van dit soort schenking opent interessante perspectieven in het kader van een vermogensplanning. Indien de schenker de schenking herroept, is daar immers geen erfbelasting op verschuldigd. Zélfs na het overlijden van de begiftigde. Daarnaast bevindt het geschonken vermogen zich, als de schenker als eerste zou overlijden, reeds in het vermogen van de begiftigde echtgenoot. Op deze schenking zijn er dus geen successierechten meer verschuldigd, mits de schenking werd geregistreerd of de risicotermijn verstreken is.

Een totale of gedeeltelijke schenking: een verschil?

De herroeping van de schenking kan zowel betrekking hebben op de schenking in zijn totaliteit als op een gedeelte van de schenking. In het geval van een schenking in volle eigendom heeft de begiftigde echtgenoot de volle beschikkingsbevoegdheid over het geschonken vermogen. Het zou dus kunnen zijn dat het geschonken vermogen, op het moment van herroeping, vervreemd is waardoor de herroeping praktisch onmogelijk is.

Hoewel de schenkende echtgenoot in dit geval wel een vordering heeft tot teruggave van de nominale waarde van de geschonken goederen, is dit niet steeds wenselijk. Om aan die bezorgdheid tegemoet te komen, kan men het best werken via een schenking met voorbehoud van vruchtgebruik. Ook de oprichting van een maatschap, waarin de te schenken goederen ingebracht worden, kan een oplossing bieden die gemoedsrust brengt.

De schenking tussen echtgenoten: notarieel of onderhands

De schenking in volle eigendom kan zowel notarieel als onderhands (via bijv. een bankgift). In dat laatste geval kunnen de partijen ervoor kiezen om de schenking niet te laten registreren. Men dient dan wel rekening te houden met de risicotermijn van 3 jaar (in Brussel) of 5 jaar (in Wallonië en Vlaanderen) binnen dewelke de schenker de schenking moet overleven. Indien de schenker overlijdt binnen deze periode, is er alsnog erfbelasting verschuldigd. Let op: de schenking met voorbehoud van vruchtgebruik dient steeds notarieel verleden te worden.

Is een schenking tussen echtgenoten iets voor u?

De schenking tussen echtgenoten is een krachtige en veelgebruikte techniek binnen de vermogensplanning. U dient echter met heel wat rekening te houden vooraleer u een weloverwogen keuze kunt maken. Wilt u meer weten over deze schenking of bent u benieuwd of deze optie interessant kan zijn in uw situatie? Neem contact op met onze collega's van Wealth Planning. Zij staan klaar om u te begeleiden bij uw vermogensplanning.

Opgelet: deze blog werd geschreven op 2 juli 2025. De wet- en regelgeving kan ondertussen variëren met de inhoud van deze publicatie.