Dit artikel werd geüpdatet op 9 oktober 2023. Oorspronkelijk werd het gepubliceerd op 7 juli 2022.

 

Een beding van aanwas is een contract tussen partners waarbij ze overeenkomen dat bij overlijden van één van hen het vermogen dat ze elk hebben ingebracht onder het contract zal aangroeien bij de langstlevende van de beide partners. Het is dus een manier om vermogen van elkaar te verwerven na overlijden op basis van een contract.

Het beding van aanwas is een kanscontract. Dat wil zeggen: u heeft een kans om te winnen of om te verliezen, net zoals bij de loterij. De kans om te winnen betekent dat u de langstlevende partner bent en dat u het deel van de eerststervende partner zal krijgen. De kans om te verliezen is dat u zelf de eerststervende partner bent.

 

Zo’n kanscontract kan enkel afgesloten worden voor eigen of onverdeeld vermogen. Echtgenoten die gehuwd zijn en enkel gemeenschappelijk vermogen hebben, kunnen dit contract niet afsluiten. Omdat het een overeenkomst is, is het niet eenzijdig herroepbaar. Als u een einde wilt maken aan dit contract, dan zal u beiden uw akkoord moeten geven.

Als u kinderen heeft, dan mag u niet uw hele vermogen via testament vrijgeven aan uw partner. U moet immers rekening houden met het minimum erfdeel van uw kinderen. Een voordeel van dit kanscontract is dat u in principe niet gebonden bent door deze regels van het vrij beschikbaar deel, net omdat het een kanscontract is.

 

Op fiscaal vlak maken we een onderscheid tussen roerend vermogen en onroerend vermogen. Voor roerend vermogen zal de overgang naar de langstlevende partner in principe onbelast kunnen gebeuren. Voor onroerend vermogen zal het verkooprecht verschuldigd worden en dat verschilt per gewest: in het Vlaams Gewest bedraagt dat 12% en in het Brussels en het Waals Gewest 12,5%. 

In Vlaanderen moet het beding van aanwas voor onroerende goederen notarieel opgemaakt worden. Daarnaast moet u het beperken tot specifiek omschreven goederen. Zomaar vermelden dat u ‘alle’ goederen van uw vermogen in het contract wilt onderbrengen, kan niet. Last but not least: u moet een gelijkaardige levensverwachting hebben en een gelijkwaardige inleg doen. In Brussel en Wallonië gelden gelijksoortige voorwaarden, maar daar gelden specifieke regels voor bedingen van aanwas tussen echtgenoten.

Vader en moeder hebben twee kinderen en zijn wettelijk samenwonend. Ze hebben samen een effectenportefeuille, ze zijn beiden titularis van de beleggersrekening. Ze willen dat de langstlevende partner verder over de portefeuille kan beschikken na het overlijden van de eerststervende partner zonder dat de kinderen zich kunnen mengen in het beheer van die effectenportefeuille.

 

Wat zou een mogelijke oplossing zijn? Het koppel kan een beding van aanwas afsluiten voor de effectenportefeuille. Daarbij gaan we ervan uit dat vader en moeder niet te veel verschillen in leeftijd. Ze doen een gelijke inleg, want ze hebben elk een helft van de effectenportefeuille. Bij overlijden van één van beide partners, gaat de helft van de eerststervende partner toebedeeld worden aan de langstlevende partner en daardoor wordt die langstlevende partner alleen eigenaar van de effectenportefeuille. Bovendien kan die toebedeling in principe ook nog eens belastingvrij gebeuren gezien het om roerend vermogen gaat. In bepaalde gevallen is het een heel interessante planningstechniek.